پانچ یا سوراخ کن ابزاری است برای سوراخ کردن کاغذ ، طلق صحافی و هر چیزی که بتوان آن را سوراخ کرد و در درون گیره پوشه و یا زونکن و کلاسور قرار داد،پانچ دارای سایزهای مختلفی از جمله کوچک،متوسط و بزرگ می‌باشد و از لحاظ تعداد سوراخ پانچ‌ها به 2و4 سوراخ تقسیم می‌شوند.
البته در پانچ‌های صنعتی مخصوصاً در تهیه سررسید و جزوه‌های خاص پانچ 3 تا 26سوراخه نیز موجود می‌باشد ،ولی پانچی که ما در این مقاله بررسی می‌کنیم پانچ دو سوراخه دستی می‌باشد،همانطور که در شکل زیر می‌بینید یک پانچ دستی از دسته،پایه،براکت ،پین،شفت عمودی،شفت افقی،خط کش ، فنر ، مخزن تخلیه و قفل پانچ تشکیل شده است و دسته و پایه توسط دو براکت ال شکل در چپ و راست این دو را به هم متصل کرده است و شفت افقی به وسیله دو اتصال به کناره دست و شفت‌های عمودی به کف دسته متصل می‌باشند و هر شفت دارای یک فنر برای بازگرداندن دسته به حالت اول و وظیفه واشر قفل کننده محدود نگه داشتن حرکت عمودی پانچ می‌باشد.
طرز کار پانچ دستی به این صورت است که هنگامی که کاغذی زیر پانچ قرار می‌دهیم و با خط کش سایز هر کاغذ که سوراخ در کجای آن قرار بگیرد تنظیم می کنیم و با فشار دادن دسته همانطور که در تصویر زیر می‌بینید دو شفت شیاردار در سمت چپ و راست به فاصله ۸۰ میلیمتر از هم قرار دارند و فاصله دو سوراخ ایجاد شده توسط شفت‌های چپ و راست ۸۰ میلیمتر است و همان طور که روی جعبه پانچ مشاهده می کنید توانایی این پانچ 25برگ و یا 2.5میلیمتر است .
این دوشفت عمودی در جای خود به صورت بالا و پایین در حرکت می‌باشند و به شفت افقی که حول محور خود یک حرکت نیم دایره دارد متصل می‌باشند و مانند تصویر زیر هر شفت عمودی دارای یک فنر و واشر می‌باشند،حال دو شفت شیاردار عمودی در درون کاغذ فرو می‌روند و فنرها به حالت جمع در می‌آیند و وظیفه واشر قفل کننده می‌باشد که حرکت آنها را محدود کند تا به شیار و پانچ آسیب وارد نشود و تعداد استاندارد که توسط واشر برای پانچ تعریف شده است کاغذها را سوراخ کند و دسته در یک بازه استاندارد با توانایی پانچ در حرکت باشد.
هنگامی که کاغذ سوراخ می‌شود اضافه کاغذ توسط شفت شیاردار مانند تصویر زیر از طریق خروجی کف پانچ به داخل مخزن تخلیه پانچ منتقل می‌شود و با رها کردن دسته این وظیفه فنر درون شفت‌های عمودی می‌باشد که دسته را به حالت اولیه خود بازگرداند و پانچ را برای کار بعدی آماده کند در اتمام کار نیز توسط قفل پانچ که به صورت دستی و در بعضی از پانچ‌ها به صورت اتوماتیک می‌باشد می‌توان دو دهانه پانچ را مانند تصویر زیر قفل کرد.
نوع دیگر از پانچ و یا سوراخ کن دستی ،پانچ متوسط می‌باشد که سایز آن از پانچ کوچک بزرگتر می‌باشد و توانایی سوراخ کردن 36 برگ و یا ضخامت 3.6 میلیمتر را دارد.
پانچ دیگر پانچ بزرگ می‌باشد که همانطور که در تصویر زیر می‌بینید قفل آن به صورت متحرک و دستی می‌باشد و هنگامی که قفل را به سمت چپ و یا راست حرکت می‌دهیم دهانه پانچ قفل می‌شود و در حالت وسط پانچ ماده کار می‌باشد و توانایی آن 63برگ و یا 6.3 میلیمتر می‌باشد.
پانچ دیگر پانچ تقریباً نیمه صنعتی می‌باشد و بیشتر در دفاتر فنی و چاپ دیجیتال استفاده می‌شود و مانند پانچ‌های معمولی دارای دسته،فنر،کف،شیار،شفت عمودی و شفت افقی می‌باشد ولی در این پانچ‌ها مانند تصویر زیر هر شفت شیاردار دارای فنر وشفت جدا می‌باشد .
با توجه به توانایی ۱۵۰ برگی این پانچ شفت‌ها و پین‌ها دارای سایز بزرگتر می‌باشند و شفت آن قابل تعویض توسط پیچ‌های موجود می‌باشد و شکل زیر طریقه کردن آن نشان داده شده است،این پانچ‌ها ارای یک دیسک پلاستیکی می‌باشد که قابل تعویض می‌باشد و وظیفه آن هول دادن کاغذ به درون مخزن تخلیه می‌باشد و از آنجایی که این پانچ به خاطر متحرک بودن شفت‌های آن قابلیت پانچ یک، دو ،شه و چهار سوراخ را دارد و هر شفت دارای مخزن تخلیه جدا مانند تصویر زیر می‌باشد.
